Stroke – पक्षाघात

पक्षाघात (Stroke) उपचार

पक्षाघात म्हणजे मेंदूमध्ये ऑक्सिजनयुक्त रक्तपुरवठा खंडित होणे. पक्षाघाताचे दोन मुख्य प्रकार आहेत: इस्केमिक (Ischemic Stroke) हॅमरेजिक (Hemorrhagic Stroke) तसेच, एक छोटा प्रकार असतो ज्याला ट्रान्झियंट इस्केमिक अटॅक (TIA) असे म्हणतात. इस्केमिक पक्षाघात हा हृदयात तयार झालेला किंवा रक्तवाहिनीत अडथळा झाल्याने मेंदूपर्यंत रक्त पोहोचण्यात अडथळा येतो म्हणून होतो. हॅमरेजिक पक्षाघात हा मेंदूतील रक्तवाहिनी फुटल्याने आणि मेंदूमध्ये रक्तस्राव झाल्याने होतो. TIA म्हणजे मेंदूमध्ये रक्तप्रवाह तात्पुरता थांबवणारा रक्ताचा गाठ (blood clot) होणे, जो भविष्यातील मोठ्या पक्षाघाताचा धोका वाढवतो. रक्त तपासण्या: तुमचं रक्त किती जलद गुठळते, साखर पातळी (खूप जास्त किंवा खूप कमी) काय आहे, आणि रक्तातील इतर महत्वाच्या घटकांचे संतुलन तपासण्यासाठी काही रक्त तपासण्या केल्या जातात.

हॅमरेजिक (Hemorrhagic) पक्षाघातासाठी उपचार

हॅमरेजिक पक्षाघातामध्ये, मुख्य लक्ष मेंदूमधील रक्तस्राव नियंत्रित करणे आणि मेंदूमधील दाब कमी करणे यावर असते.
काही वेळा, भविष्यातील धोका कमी करण्यासाठी शस्त्रक्रिया (Brain Surgery) करावी लागते.

तातडीच्या उपाययोजना:
जर तुम्ही रक्त पातळ करणारी औषधे (जसे की वारफरिन, क्लोपिडोग्रेल) घेत असाल तर, त्यांच्या प्रभावाला थोपवण्यासाठी औषधे किंवा रक्तपदार्थांचे ट्रान्सफ्युजन दिले जाऊ शकते.
तसेच मेंदूमधील दाब कमी करण्यासाठी, रक्तदाब कमी करण्यासाठी, रक्तवाहिन्यांमध्ये आकुंचन (Vasospasm) रोखण्यासाठी किंवा फिट्स टाळण्यासाठी औषधे दिली जाऊ शकतात.

इसकेमिक (Ischemic) पक्षाघातासाठी उपचार

इसकेमिक पक्षाघातामध्ये, रक्ताच्या गाठींमुळे मेंदूपर्यंत रक्तप्रवाह थांबतो.
यामध्ये शक्य तितक्या लवकर रक्तप्रवाह पूर्ववत करणे हा मुख्य उद्देश असतो.

उपचार:

  • इस्पितळात औषधे दिली जातात जे रक्तातील गाठी (blood clots) विरघळवतात आणि नवीन गाठी होण्यापासून रोखतात.

  • टीशू प्लास्मिनोजेन अ‍ॅक्टिवेटर (tPA, अल्टेप्लेस):
    tPA हे एक थ्रोम्बोलिटिक औषध आहे, जे “क्लॉट बस्टर” म्हणून ओळखले जाते.
    हे औषध मेंदूमध्ये रक्तप्रवाह रोखणाऱ्या गाठी तत्काळ विरघळवते.
    हे औषध हाताच्या शिरेतून (IV) किंवा कॅथेटरच्या माध्यमातून दिले जाते.
    पण लक्षात घ्या, हा उपचार पक्षाघाताचे लक्षण दिसल्यानंतर काही तासांच्या आत सुरू करणे अत्यंत महत्वाचे असते.

Scroll to Top