Cerebral Trauma – मेंदूला झालेली इजा
सेरेब्रल ट्रॉमा म्हणजे काय?
मेंदू जेव्हा कवटीच्या आतील भागाशी धडकतो, तेव्हा मेंदूला सूज येऊ शकते, मज्जासुत्रांचे (nerve fibers) तुटणे होऊ शकते आणि रक्तस्राव होऊ शकतो.
जर कवटीला फ्रॅक्चर झाले, तर कवटीचा तुटलेला भाग मेंदूच्या ऊतींमध्ये (brain tissue) घुसू शकतो.
कारणे —
सेरेब्रल ट्रॉमा होण्याची प्रमुख कारणे म्हणजे —
पडणे (Falls)
खेळताना झालेल्या दुखापती (Sports injuries)
गोळी लागणे (Gunshot wounds)
शारीरिक मारहाण (Physical aggression)
रस्ते अपघात (Road traffic accidents)
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) नुसार,
ट्रॉमॅटिक ब्रेन इंज्युरी (TBI) म्हणजे “डोक्याला धक्का, आघात, किंवा झटका लागल्यामुळे किंवा डोक्यात काही घुसल्यामुळे मेंदूच्या सामान्य कार्यामध्ये झालेली अडचण.”
लक्षणांची तीव्रता (severity) हे —
मेंदूचा कोणता भाग प्रभावित झाला आहे,
ती दुखापत एका ठराविक ठिकाणी आहे की संपूर्ण पसरलेली आहे,
आणि मेंदूच्या नुकसानाची पातळी — यावर अवलंबून असते.
लक्षणे
लक्षणे लगेच दिसू शकतात, २४ तासांत दिसू शकतात किंवा इजा झाल्यानंतर काही दिवस किंवा आठवड्यांनीही प्रकट होऊ शकतात.
कधी कधी लक्षणे फारच सूक्ष्म असतात.
एखाद्या व्यक्तीला काही त्रास जाणवू शकतो पण तो ते दुखापतीशी जोडून बघत नाही.
काही रुग्णांमध्ये सुरुवातीला कोणतीही लक्षणे नसली तरीही नंतर त्यांच्या स्थितीत बिघाड होतो.
सेरेब्रल ट्रॉमाचे परिणाम शारीरिक आणि मानसिक दोन्ही प्रकारचे असू शकतात.
प्रारंभिक शारीरिक परिणाम:
मेंदूत सूज येणे आणि फुगणे (Bruising and swelling)
मेंदूत वाढलेला दाब (Increased intracranial pressure)
मेंदूतील वाढलेल्या दाबामुळे होणारे परिणाम:
मेंदूच्या ऊतींवर दाब येतो, ज्यामुळे एक भाग दुसऱ्या भागावर दाबतो.
रक्तवाहिन्यांवर दाब आल्याने, मेंदूच्या पेशींना ऑक्सिजन आणि आवश्यक पोषकद्रव्ये कमी मिळतात, ज्यामुळे नुकसान होते.